zapytaj.onet.pl

CHARKTERYSTYKA SSAKÓW Ssaki stanowią dość liczną grupą liczącą około 4 500 gatunków. W gromadzie tej wyróżnia się trzy podgromady: Stekowce, Torbacze i Łożyskowce, które dalej dzielimy na 17 rzędów. Łożyskowce jak nazwa wskazuje wykształciły łożysko będące wspólnym wytworem matki i zarodka. Funkcją łożyska jest zaopatrywanie zarodka w niezbędne do wzrostu substancje odżywcze oraz usuwanie zbędnych, a nawet toksycznych produktów przemiany materii. Dzięki temu narządowi możliwa jest też wymiana gazowa Ssaki jest to grupa, która podobnie jak ptaki bierze swój początek w wymarłej już grupie gadów. Grupę wyjściową dla ssaków stanowią wymarłe gady ssakokształtne, synapsydy, z której wyodrębniły się już w triasie, a więc wcześniej niż ptaki. Ssaki uznaje się za najwyżej uorganizowaną grupę kręgowców. W ciele ssaków wyróżnić można głowę, szyję, tułów, często zredukowany ogon, i dwie pary kończyn, które przeważnie składają się z pięciu palców. U wszystkich ssaków kończyny są podciągnięte pod tułów, a nie rozstawione na boki, jak to miało miejsce u gadów. Tak ustawione kończyny w sposób znaczny usprawniają ruch lecz wymagają odpowiednio dobrze rozwiniętego układu mięśniowego i zmysłu równowagi. U niemal wszystkich przedstawicieli służą do chodzenia. Przypadki modyfikacji ich funkcji są rzadkie, a możemy je zaobserwować u ssaków latających np. nietoperzy, których silnie przekształcone kończyny przednie posiadają między palcami błonę lotną, umożliwiającą sprawny lot. Z kolejną modyfikacją mamy do czynienia u ssaków morskich takich jak wieloryby, delfiny czy foki, u których występują płetwy. U małp i człowieka skrajnie wyspecjalizowane stały się kończyny przednie, posiadające zdolności chwytne. Przyjmuje się, że to właśnie człowiek osiągnął najwyższy stopień rozwoju wśród ssaków. Ssaki obok ptaków wykształciły zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała tzw. stałocieplność. Pomocna w utrzymywaniu ciepłoty na stałym poziomie jest skóra, która u ssaków pokryta jest włosami (sierścią), która zapobiega przed utratą ciepła. W skórze tejże grupy znajdują się gruczoły potowe zapobiegające z kolei przed przegrzaniem organizmu. Gruczoły te poprzez wzmożone parowanie wody z powierzchni skóry powodują obniżenie temperatury ciała. Porastające skórę włosy są utworami homologicznymi w stosunku do łusek gadów i piór ptaków, które są pochodzenia naskórkowego, z tą małą różnicą, że w powstaniu włosów uczestniczy dodatkowo skóra właściwa. Pozostałością po synapsydach są łuski występujące u niektórych przedstawicieli ssaków takich jak łuskowce, których ciało w całości pokryte jest tymi strukturami. U owadożernych i gryzoni łuski pokrywają jedynie ogon i łapy. Ssaki nazywane są najwyżej uoranizowanymi zwierzętami spośród kręgowców, co jest ściśle związane z wysokim stopniem rozwoju układów budujących organizm ssaka. Niezwykle sprawnie działa tu przede wszystkim układ nerwowy, któremu zawdzięczają wysoki poziom rozwoju psychicznego. Dzięki tak wyspecjalizowanemu systemowi odpowiedzialnemu za odbieranie bodźców i reakcje, ssaki mogą poszczycić się największą plastycznością zachowań oraz ogromną zdolnością adaptacji do nowych warunków spośród innych zwierząt. Miejsca zasiedlane przez ssaki są bardzo różnorodne. Opanowały nie tylko lądy, ale i wody, tereny wiecznie pokryte lodem ,a nawet powietrze. Różnorodność typów budowy jest wyrazem przystosowania się do skrajnie różnych warunków bytowania. Wyróżnić jednak można pewne ogólne cechy, które charakterystyczne są dla każdego ssaka , dzięki którym zaklasyfikowanie jakiegoś organizmu do tej tak zróżnicowanej grupy nie stanowi dużego problemu. Budowa ciała Pokrycie ciała. Ciało ssaków pokryte jest skórą składającą się z naskórka i skóry właściwej. Naskórek zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka płaskiego, którego zewnętrzne partie ciągle podlegają złuszczaniu. W naskórku również znajdują się zawiązki włosa. Każdy włos składa się z tkwiącego w skórze korzenia, zakończonego cebulką włosową oraz z części wystającej ponad powierzchnię skóry. U podstawy korzenia znajduje się tzw. opuszka włosa obejmująca łącznotkankową brodawkę, do której wnikają ze skóry właściwej naczynia krwionośne, mające za zadanie odżywić włos. W skórze właściwej przebiegają pasemka mięśni gładkich, które przytwierdzone są do pochewki włosowej. Mięśnie te poruszają włosem podczas stroszenia. Włos sam w sobie zbudowany jest z trzech warstw: środkowego rdzenia, zawierającej barwniki kory włosa oraz najbardziej zewnętrznej powłoczki. Sierść ssaków budują zasadniczo dwa typy włosów. Pierwsze z nich to sztywne i długie włosy chroniące przed przemakaniem i urazami mechanicznymi tzw. włosy ościste. Kolejną grupą włosów są delikatne i krótsze włosy wełniste, które zapobiegają ciało zwierzęcia przed utratą ciepła. U ssaków występują też silnie unerwione włosy czuciowe tzw. wibrysy, które najliczniej występują na pysku. U innych ssaków występują również pochodzenia naskórkowego pazury, paznokcie, kopyta czy pochwy rogowe, które występują u pustorożców: antylop, bydła, kóz i owiec. Kolejną warstwą jest łącznotkankowego pochodzenia skóra właściwa, która charakteryzuje się bardzo dobrym ukrwieniem i unerwieniem. Pod skórą właściwą znajduje się warstwa tkanki tłuszczowej, która odgrywa ważną rolę w termoregulacji i stanowi gruba warstwę u zwierząt pozbawionych owłosienia np. wielorybów. Cechą odróżniająca ssaki od innych zwierzą jest występowanie w skórze przynajmniej dwóch rodzajów gruczołów. Pierwsze z nich to gruczoły potowe o budowie cewkowatej. Ich wydzieliną jest pot zawierający w dużej ilości (98%) wodę, sole mineralne, mocznik, amoniak i inne produkty przemiany materii. Gruczoły potowe aktywnie uczestniczą w obniżaniu nadmiernej temperatury organizmu na drodze parowania i usuwania wody z powierzchni ciała. Niektóre gruczoły potowe uległy poważnym modyfikacjom i powstały z nich kolejne dwa rodzaje gruczołów jakimi są gruczoły zapachowe i mlekowe. W przypadku tych pierwszych wydzielina zawiera substancje zapachowe, feromony, które służą do znakowania terenu, określania zdolności rozrodczej samicy , co bardzo jest przydatne przy kojarzeniu w pary. Gruczoły mleczne z kolei są wybitnie charakterystycznymi strukturami typowymi jedynie dla ssaków. Uchodzą do parzystych brodawek sutkowych, których nie posiadają jedynie stekowce. Wydzielina tychże gruczołów stanowi bogaty w substancje odżywcze pokarm, jedyny dla młodych ssaków. Drugim odrębnym rodzajem gruczołów są uchodzące do mieszków włosowych gruczoły łojowe, których wydzielina chroni włosy przed zamoknięciem. Szkielet. Masywny szkielet ssaków, podobnie jak innych owodniowców jest niemal całkowicie skostniały. Czaszka posiada dużą pojemność co ściśle powiązane jest z silnym rozwojem mózgu. Cechą charakterystyczna jest połączenie płaskich kości czaszki szwami, która połączona jest z kręgosłupem za pośrednictwem dwóch kłykci potylicznych. Ruchomość czaszki w płaszczyźnie pionowej i poziomej dodatkowo warunkowana jest budową i układem dwóch pierwszych kręgów, dźwigacza i obrotnika. Żuchwa w tej gromadzie jest mocnym elementem połączonym z czaszką w sposób ruchomy, za pośrednictwem stawu żuchwowo-skroniowego. Drugi oprócz czaszki element szkieletu osiowego stanowi kręgosłup, który u ssaków składa się z następujących odcinków: szyjnego, piersiowego, lędźwiowego, krzyżowego i ogonowego. Wszystkie kręgi ,z wyjątkiem kręgów krzyżowych zrastających się w jedną kość krzyżową, nie są zrośnięte zapewniając kręgosłupowi elastyczność. Pierwszy odcinek szyjny składa się z 7 kręgów. Kolejny piersiowy liczy kręgów 12-15, z którymi łączą się żebra, a te z mostkiem tworząc klatkę piersiową. Odcinek lędźwiowy składa się z masywnych kręgów w liczbie od 2-9. Jak już wspomniano kręgi krzyżowe (1-13) zrastają się w kość ogonową. Ostatni odcinek kręgosłupa tworzy najbardziej zmienna ilość kręgów, co związane jest z posiadaniem lub brakiem ogona. Szkielet obwodowy składa się z obręczy barkowej i miednicowej oraz szkieletu kończyn przedniej i tylnej. W skład obwodu barkowego wchodzi para szerokich łopatek oraz łączących łopatki z mostkiem obojczyków. Pozostałością kości kruczej jest wyrostek kruczy łopatki. Szkielet kończyny przedniej składa się z kości ramieniowej, dwóch kości przedramienia (łokciowej i promieniowej), kości dłoni, skład których wchodzą kości nadgarstka, śródręcza i kości palców. Analogicznie zbudowana jest kończyna tylna którą buduje: największa spośród wszystkich kość udowa, dwie kości podudzia, a wśród nich kość piszczelowa i strzałkowa, kości stopy (kości stępu, śródstopia i kości palców). Kończyna dolna połączona jest z kręgosłupem za pośrednictwem obręczy miednicowej zbudowanej z kości biodrowej, kulszowej i łonowej. Mięśnie. Tak świetnie przystosowanemu szkieletowi muszą towarzyszyć doskonale rozwinięte mięśnie. U ssaków układ mięśni jest warstwowy i tworzy odpowiednie grupy funkcjonalne. Występują tu grupy mięsni o antagonistycznym działaniu np. zginacz i prostownik ramienia. U ssaków występują ruszające skórą silne mięśnie podskórne oraz charakterystyczna wyłącznie dla ssaków, zbudowana z mięśni poprzecznie prążkowanych przepona. Mięsień ten wraz z mięśniami międzyżebrowymi odgrywa kluczową rolę w mechanizmie wentylacji oddechowej. Dobrze umięśniona jest tutaj żuchwa, dzięki czemu pokarm może być odgryzany i rozdrabniany z ogromną siłą. Układ nerwowy. Zwierzęta takie jak ssaki, posiadające ogromne zdolności adaptacyjne muszą odznaczać się doskonale rozwiniętymi narządami zmysłów i układem nerwowym. Spośród części układu nerwowego, szczególny podziw buzi mózg, który zbudowany jest między innymi z kresomózgowia stanowiącego największą część mózgu. Kresomózgowie składa się z dwóch silnie pofałdowanych półkul, których powierzchnia zbudowana jest z substancji szarej, podczas gdy część środkową buduje substancja biała. W korze mózgowej zlokalizowane są ośrodki narządów zmysłu oraz wyższych czynności psychicznych między innymi kojarzenie. Inne części mózgowia wykazują również wysoki stopień rozwoju np. móżdżek, który podobnie jak kresomózgowie zbudowany jest z dwóch silnie pofałdowanych półkul. Mózgowie ssaków opuszcza 12 par nerwów czaszkowych. Rdzeń kręgowy składa się podobnie jak mózgowie z dwóch warstw, lecz ułożonych odwrotnie. Najlepiej rozwinięte narządy zmysłów to wzrok, słuch, węch , gdyż właśnie te służą zwierzęciu w orientacji w terenie. Ssaki na ogół wyposażone są w zbierające dźwięki ucho zewnętrzne w postaci chrzęstnej małżowiny usznej. Dźwięki w postaci drgań przenoszone są przez błonę bębenkowej, a następnie za pośrednictwem trzech kosteczek słuchowych ( młoteczka, kowadełka i strzemiączka) docierają do ucha wewnętrznego, gdzie za pośrednictwem komórek nerwowych przesyłane są do odpowiedniego ośrodka w mózgu. Układ pokarmowy. Kolejną cechę charakterystyczną ssaków stanowi uzębienie. Zęby ssaków są heretodontyczne i znajdują się w zagłębieniach kości szczęki tzw. zębodołach. Wśród zębów wyróżniamy służące do odgryzania pokarmu siekacze, kły, za pośrednictwem których zwierze przytrzymuje ofiarę, oraz zęby przedtrzonowe i trzonowe, które służą z kolei do przeżuwania i miażdżenia pokarmu. Ze względu na rodzaj zjadanego pokarmu, zęby podlegają odpowiednim modyfikacjom. Do ssaków o homodontycznym uzębieniu należą np. delfiny. Każdy ząb zbudowany jest z podobnej do kości substancji, zwanej zębiną, która otacza środkową część zęba- bardzo bogato unerwioną i unaczynioną, łącznotkankową miazgę. Najbardziej zewnętrzną warstwą zęba jest szkliwo, które jest najtwardszą substancją występującą w organizmie. Przewód pokarmowy ssaków stanowi długa rura rozpoczynająca się jamą ustną, w której następuje mechaniczne rozdrobnienie pokarmu, a także wstępne trawienie prostych cukrów. Ważnymi elementami przygotowującymi pokarm do dalszej obróbki oprócz zębów jest ślina, którą wydzielają gruczoły ślinowe. Dzięki ślinie kęsy pokarmu są zwilżone, przez co połykanie staje się łatwiejsze. Znajdujący się na dnie jamy ustnej język zawiera liczne kubki smakowe, za pośrednictwem których zwierze może zdecydować czy zjadany pokarm nadaje się do zjedzenia czy nie. Odpowiednio przygotowany pokarm z jamy ustnej, krótką gardzielą kieruje się do przełyku, a dalej do żołądka. Budowa tego narządu jest zróżnicowana i zależna od rodzaju zjadanego pokarmu. Zwierzęta odżywiające się mięsem posiadają stosunkowo mały stanowiący jedną komorę żołądek. U roślinożerców, a głównie przeżuwaczy, żołądek ma znacznie bardziej skomplikowaną budowę. U tych zwierząt składa się z czterech komór: żwacza, czepca, ksiąg i trawieńca. W pierwszych dwóch liczne symbiotyczne bakterie i pierwotniaki trawią celulozę. Właściwe procesy trawienia zachodzą dopiero w komorze ostatniej, trawieńcu. Częściowo strawiona część pokarmowa z żołądka przedostaje się do stosunkowo długiego jelita cienkiego. Jego pierwszą część stanowi dwunastnica, w której dokańczane są procesy trawienia pod wpływem enzymów wydzielanych przez ścianę jelita oraz te znajdujące się w soku trzustkowym. Do wchłaniania wartościowych substancji dochodzi w dalszej części jelita cienkiego. Powierzchnia wchłaniania jest znacznie zwiększana przez występujące w jelicie kosmki jelitowe. Jelito cienkie następnie przechodzi w jelito grube, w którym dochodzi do wchłaniania, resorbcji wody oraz formowania kału, który usuwany jest na drodze defekacji. U zwierząt roślinożernych dobrze rozwinięte jest jelito ślepe, które zamieszkuje liczna bioflora bakteryjna, trawiąca celulozę. Jelito ślepe znajduje się na granicy jelita cienkiego i grubego. Oddychanie. Drogi oddechowe rozpoczynają się jamą nosową, w której powietrze ulega oczyszczeniu, ogrzaniu i nawilżeniu. Powietrzne następnie przechodzi przez gardło, krtań, tchawice, która rozdziela się na dwa oskrzela główne, te na oskrzeliki, które w końcu zakończone są pęcherzykiem płucnym. Krążenie. W układzie krwionośnym wyróżniamy obieg duży i mały oraz czterodziałowe serce. Pozbawiona tlenu krew z prawej komory płynie do płuc, gdzie ulega wzbogaceniu w tlen, następnie wpada do przedsionka lewego. Jest to obieg mały inaczej płucny. Obieg duży tzw. na ciało rozpoczyna się gdy natleniona krew z lewej komory, aortą, a następnie tętnicami, które przechodząc przez w naczynia włosowate dociera do każdej komórki, dostarczając jej tlen oraz substancje odżywcze, a jednocześnie odbierając dwutlenek węgla oraz produkty przemiany materii. Krew zubożona w tlen żyłami powraca do prawego przedsionka. Układ wydalniczy. Podstawą układu wydalania są parzyste, kształtu fasoli- nerki, z których mocz spływa moczowodami, a następnie gromadzony jest w pęcherzu moczowym. Mocz ostatecznie wydalany jest za zewnątrz przez cewkę moczową. Nerka składa się z rdzenia i kory, którą budują bardzo liczne nefrony, które stanowią podstawową jednostkę wydalniczą. To w ich częściach, a dokładniej w ciałkach nerkowych, dochodzi do przefiltrowania krwi. Układ rozrodczy. Ssaki są zwierzętami rozdzielnopłciowymi z niekiedy silnie zaznaczonym dymorfizmem płciowym. Układ rozrodczy u samców stanowi para jąder, w których produkowane są plemniki ,następnie nasieniowody wyprowadzające komórki rozrodcze, oraz narząd kopulacyjny czyli prącie. Drogi wyprowadzające nasienie zakończone są cewką moczową. Na żeńskie narządy płciowe składa się produkująca oocyty para jajników, jajowody stanowiące drogę wyprowadzającą dla komórki jajowej, macica, w której zagnieżdża się zygota oraz żeński narząd kopulacyjny, pochwa.

Proszę czekać...

to daj tej pierwszej naj cioto

Proszę czekać...

jest troche wikipedia co ? ;/

Proszę czekać...

Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, obecnością owłosienia (włosy lub futro) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość"). Większość ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 36-39 °C. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła. Ssaki zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie i syreny), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Obecnie żyje na świecie blisko 5500 gatunków ssaków[2]. Zdecydowanie największym rzędem co do liczby gatunków pośród ssaków są gryzonie, obejmujące ponad 2200 gatunków. Następnie nietoperze, z ok. 1100 gatunkami. Najmniejszymi liczebnie grupami ssaków są słoniowate (trzy gatunki) i mrówniki z jednym przedstawicielem. Liczba ssaków jest stosunkowo niewielka w porównaniu z innymi zwierzętami. Największym żywym ssakiem i zarazem największym ssakiem w historii jest płetwal błękitny. Osiąga on ok. 30 m długości i 180 ton wagi. Najmniejszymi ssakami są nietoperze i ryjówki. Nietoperz kitti z południowo-wschodniej Azji waży zaledwie 1,5 g, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi 15 cm. Ryjówka etruska waży 2 g, a jej długość łącznie z ogonem to zaledwie 4 cm. Dział zoologii zajmujący się ssakami to teriologia. Pokrycie ciała : Większość ssaków ma ciało pokryte włosami. Zróżnicowane są one na grube, długie włosy ościste (szczecina dzika) i krótkie, miękkie włosy wełniste (owca). U niektórych ssaków (stekowce, jeżowate, jeżozwierze) włosy są przekształcone w kolce. U innych (np. kotów) wykształcają się włosy czuciowo-zatokowe. Linienie zachodzi najczęściej 2 razy w roku – na wiosnę i jesienią. Ciało ssaków lub niektóre części ich ciała (np. u łuskowców, gryzoni) mogą pokrywać również łuski. Produktami naskórka są wytwory rogowe: pazury, paznokcie i kopyta. Na spodniej stronie stóp i dłoni ssaków występują opuszki, które są zmienionymi zgrubieniami skóry. U niektórych ssaków występują także rogi, będące tworami rogowymi oraz poroże, które jest tworem kostnym. Skóra ssaków jest gruba i zbudowana z dwóch warstw: naskórka i skóry właściwej. Spełnia funkcję ochronną, tworzy torbę lęgową u torbaczy, błonę lotną u nietoperzy i innych ssaków poruszających się lotem ślizgowym oraz błonę pławną u ssaków wodnych. W skórze występują gruczoły łojowe, potowe, zapachowe i mleczne. Szkielet : Szkielet ssaków wykazuje duży stopień skostnienia. Czaszka : Kości mózgoczaszki u osobników dorosłych połączone są szwami i tworzą jednolitą puszkę, a u osobników młodych połączone są luźno błoną łącznotkankową. Wolnymi kośćmi w czaszce są tylko kostki słuchowe, żuchwa i kość gnykowa. Trzy kości puszki mózgowej łączą się w miejscu zwanym ciemiączkiem. Plan budowy czaszki ssaków jest podobny do planu budowy czaszki gadów. Przeważnie mózgoczaszka jest większa od trzewioczaszki. Jamę nosową od ustnej oddziela kostne podniebienie. Duża jama nosowa od przodu połączona jest z nozdrzami zewnętrznymi, które tworzą otwór gruszkowaty, a od tyłu z nozdrzami wewnętrznymi. Kość jarzmowa i wyrostek kości skroniowej tworzą łuk jarzmowy. Oczodół może być połączony z dołem skroniowym (u większości ssaków) lub całkowicie otoczony pierścieniem kostnym (przeżuwacze, koniowate, naczelne). Żuchwę buduje jedna kość, której połówki są zrośnięte lub złączone tkanką łączną. Żuchwa łączy się stawowo z panewką kości skroniowej. Kręgosłup i klatka piersiowa [edytuj] Kręgosłup ssaków podzielony jest na 5 odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy. Ssaki za wyjątkiem syren i leniwców mają siedem kręgów szyjnych. Między trzonami kręgów występują chrząstki międzykręgowe. Pierwszy (atlas), drugi (obrotnik) i siódmy (kręg wystający) kręg szyjny są kręgami nietypowymi. Żebra połączone są z kręgami piersiowymi dwoma powierzchniami stawowymi. Z mostkiem łączą się żebra prawdziwe. Szkielet pasów i kończyn [edytuj] Liczba elementów budujących pas barkowy jest przeważnie mniejsza od liczby elementów pasa barkowego gadów. Z reguły występuje tylko łopatka z pozostałością kości kruczej w postaci wyrostka kruczego łopatki. Jedynie u stekowców występuje kość krucza jako osobny element pasa barkowego oraz nadmostek. Obojczyk jest dobrze rozwinięty u ssaków wykonujących kończynami ruchy odwodzące (np. krety, nietoperze, małpy). U kopytnych i innych ssaków, które wykonują nieskomplikowane ruchy tylko w jednej płaszczyźnie, obojczyk uległ zanikowi. Pas miedniczy, podobnie jak u gadów, zbudowany jest z jednej kości miednicowej, która powstaje ze zrośnięcia kości biodrowej, łonowej i kulszowej. U ssaków, u których kończyny tylne zanikły (walenie, syreny), miednica uległa redukcji. Szkielet kończyn jest podobny do szkieletu innych kręgowców lądowych, jednak w związku z różnymi sposobami poruszania, kończyny ssaków uległy specjalizacji, która wyraża się w tendencji do skracania jednych, a wydłużania innych elementów oraz do redukcji liczby palców. U parzystokopytnych palec I ulega uwstecznieniu, palce II i V zmniejszają się, a palce III i IV rozwijają (typ paraksoniczny). U nieparzystokopytnych zmniejszają się wszystkie palce oprócz III (typ mezaksoniczny). Nietoperze mają normalnie zbudowany tylko I palec, a pozostałe są silnie wydłużone i połączone błoną lotną. U waleni i syren następuje skrócenie kości ramieniowej, przedramienia, nadgarstka i dłoni oraz wydłużenie palców i powielenie ich liczby (hiperdaktylia). U płetwonogich dobrze rozwinięte i przystosowane do pływania są obie pary kończyn. Uzębienie Zęby nie występują u kolczatki, mrówkojada, łuskowców i fiszbinowców. Osadzone są w zębodołach szczęki lub żuchwy i złożone są z jednego lub kilku korzeni oraz korony. U niektórych ssaków zęby szczególnie narażone na ścieranie (np. siekacze gryzoni) nie mają korzeni i dzięki temu wykazują nieograniczony wzrost. Przeważnie u ssaków występuje difiodontyzm. U niektórych (nietoperze, ryjówki) zęby mleczne zanikają jeszcze przed urodzeniem. U waleni występuje monofiodontyzm, tzn. brak uzębienia mlecznego. Cechą charakterystyczną większości ssaków jest heterodontyzm. Wtórny homodontyzm obserwuje się jedynie u zębowców, pancerników i słupozębnych. Zęby ssaków zróżnicowane są na siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce. Zęby dolne umieszczone są w żuchwie, siekacze górne w kości międzyszczękowej, a pozostałe zęby w szczęce. Korony zębów mogą być niskie – brachiodontyzm lub wydłużone – hypsodontyzm. Ze względu na budowę koron zębowych wyróżnia się: sekodontyzm – korony zębów przypominają piłę pokrytą guzkami ustawionymi w jednym szeregu. Występuje u ssaków drapieżnych selenodontyzm – guzki korony tworzą półksiężycowate listewki. Występuje u przeżuwaczy. lofodontyzm – pionowe blaszki tworzące bardzo skomplikowane układy. Występuje u nieparzystokopytnych plicidentyzm – podobny do lofodontyzmu, ale bardziej skomplikowany. Występuje u gryzoni. Niekiedy między zębami występuje przerwa – diastema. Budowa i liczba zębów są ważną cechą taksonomiczną, a u niektórych gatunków elementem dymorfizmu płciowego. Układ mięśniowy [edytuj] Układ mięśniowy ssaków jest bardzo dobrze rozwinięty. Jego cechami charakterystycznymi są przepona oraz silny rozwój mięśni podskórnych. Dzięki mięśniom podskórnym niektóre ssaki mogą poruszać niewielkimi fragmentami skóry (np. koń) lub zawijać ciało i stroszyć kolce (jeż). U człowieka i małp mięśnie podskórne występują tylko na twarzy, jako tzw. mięśnie mimiczne. Układ oddechowy Do dróg i narządów oddechowych ssaków należą nozdrza zewnętrzne, jamy nosowe, nozdrza wewnętrzne, przewód gardzielowy, krtań, tchawica, oskrzela i płuca. Krtań otwiera się do gardzieli głośnią. Wejście do krtani zamknięte jest przez nagłośnię i chrząstki nalewkowe. U niektórych ssaków (np. małpy) tchawicy towarzyszą worki powietrzne, które działają jako rezonatory głosu. W procesie wymiany gazowej obok ruchów żeber bierze udział także przepona. Wszystkie ssaki oddychają tlenem zawartym w powietrzu. W ich budowie można jednak odnaleźć ślady skrzeli, właściwych rybom, będących ich odległymi przodkami. Trąbka słuchowa jest pozostałością szczeliny słuchowej. Układ krwionośny Układ krwionośny charakteryzuje się asymetrycznym układem głównych pni żylnych. Występuje tylko lewy łuk aorty. Rozwija się on z lewostronnego naczynia czwartej pary zarodkowych łuków tętniczych. Od łuku aorty odchodzą 4 tętnice: tętnica podobojczykowa lewa i prawa oraz tętnica szyjna wspólna lewa i prawa. Do głównych naczyń żylnych należą: żyły płucne, żyły czcze przednie, żyła czcza tylna oraz żyła wrotna wątroby. U ssaków nie występuje układ wrotny nerek. Serce składa się z całkowicie oddzielonych od siebie 2 komór i 2 przedsionków. Prawa część serca – "żylna" – zbiera krew odtlenowaną z całego organizmu i tłoczy ją do naczyń płucnych, a lewa strona odbiera natlenowaną krew z płuc i przekazuje do aorty. Między przedsionkami i komorami występują zastawki: zastawka trójdzielna (w prawym przedsionku) i zastawka dwudzielna (w lewym przedsionku). U stekowców zastawka trójdzielna znajduje się w lewym przedsionku, a w prawym występuje tylko jedna zastawka. W sercu ssaków występują również 3 zastawki półksiężycowate, które uniemożliwiają cofanie się krwi z aorty i tętnicy płucnej do serca. Erytrocyty ssaków są bezjądrzaste i przeważnie okrągłe. Jedynie u wielbłądowatych występują erytrocyty o kształcie owalnym. Układ pokarmowy Anatomia samicy myszy domowej Układ pokarmowy w zależności od pobieranego pokarmu ce[CENZURA] się rozmaitymi przystosowaniami (np. złożony żołądek przeżuwaczy bądź żołądek małp liściożernych m.in. z rodzaju Colobus). Przewód pokarmowy zbudowany jest z jamy gębowej, gardzieli, przełyku, żołądka i jelit:cienkiego i grubego, kończącego się odbytem. U większości ssaków (oprócz stekowców i waleni) występują wargi. Przedsionek jamy gębowej ograniczony jest z jednej strony przez wargi i policzki, a z drugiej przez zęby i dziąsła. U niektórych ssaków (np. susły, chomiki, małpy) występują torby policzkowe, które służą do magazynowania pokarmu. Sklepienie jamy gębowej tworzy podniebienie twarde, które przechodzi w miękkie. W jamie gębowej znajdują się gruczoły ślinowe. Silnie umięśniony język jest pokryty brodawkami (np. smakowymi) i spełnia różne funkcje. Może służyć do formowania kęsów, chwytania pokarmu (np. krowa), chłeptania (mięsożerne), chwytania owadów (kolczatka, mrówkożer, mrówkojad, łuskowce). Żołądek może być prosty i tylko histologicznie zróżnicowany na część wpustową i odźwiernikową lub złożony. Część wpustowa charakteryzuje się cienkimi ścianami pozbawionymi gruczołów, a część odźwiernikowa – grubymi ścianami z licznymi gruczołami. Trawienie chemiczne w żołądku zachodzi przy udziale soku żołądkowego. Dalsze trawienie następuje w dwunastnicy z udziałem enzymów zawartych w soku trzustkowym. U większości ssaków wątroba posiada woreczek żółciowy. Nie występuje on u waleni, nieparzystokopytnych, góralek i niektórych gryzoni. W jelicie czczym i krętym zachodzi wchłanianie strawionego pokarmu. U większości ssaków silnemu rozrostowi ulega jelito ślepe, w którym przy obecności flory bakteryjnej następuje rozkład błonnika. Długość przewodu pokarmowego jest z reguły większa u ssaków roślinożernych, niż u mięsożernych. Przewód pokarmowy stekowców i torbaczy kończy się kloaką. U łożyskowców otwory odbytowy i moczowo-płciowy są od siebie całkowicie oddzielone. Układ wydalniczy Układ wydalniczy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. U torbaczy, nietoperzy, owadożernych i zającokształtnych nerka jest jednopłatowa, a u waleni, płetwonogich i niedźwiedzi ma budowę groniastą. Niektóre ssaki mają nerkę zewnętrznie jedno-, a wewnętrznie wielopłatową. Mocz ssaków zawiera dużą ilość mocznika. Układ nerwowy i narządy zmysłów Układ nerwowy, a szczególnie mózgowie osiąga u ssaków najwyższy stopień rozwoju spośród zwierząt. W mózgu stekowców występuje wtórne sklepienie mózgowe, które jest częścią kresomózgowia i pierwszy raz pojawiło się u gadów. U łożyskowców półkule mózgowe połączone są ciałem modzelowatym. Kora mózgowa jest słabiej lub silniej pofałdowana. U owadożernych, gryzoni, zającokształtnych i nietoperzy mózg jest gładki. Silnie pofałdowana jest kora mózgowa płetwonogich i waleni, a najsilniej – człowieka. U większości ssaków najważniejszą rolę spełnia zmysł węchu. Dobrze rozwinięte są również zmysły słuchu i wzroku, choć większość ssaków (z wyjątkiem niektórych naczelnych) widzi dwubarwnie. Układ rozrodczy i rozmnażanie Żeński układ rozrodczy składa się z parzystych jajników, jajowodów, macicy i pochwy. U stekowców zachowana jest odrębność dróg rodnych każdej strony ciała, u torbaczy występuje większy lub mniejszy odcinek wspólny dróg rodnych, a u łożyskowców drogi rodne są zawsze połączone. Pochwy łożyskowców zrastają się w twór nieparzysty. Macica może być: podwójna – uchodzi do pochwy dwoma oddzielnymi przewodami. Występuje u słoni, góralek, słupozębnych oraz niektórych gryzoni i nietoperzy. dwudzielna – macice zachowały odrębność, ale uchodzą do pochwy wspólnym ujściem. Występuje u świń, bydła, wielu kopytnych oraz niektórych nietoperzy i gryzoni. dwurożna – macice w dużym stopniu zlane w jeden twór. Występuje u waleni, syren, owadożernych, wielu drapieżnych i kopytnych. pojedyncza – całkowicie jednolita. Występuje u naczelnych. Ze względu na to, jaki jest kontakt jaja płodowego z macicą, wyróżnia się bezłożyskowce – gdy związek ten jest luźny (większość torbaczy) i łożyskowce – kosmówka zrasta się z błoną śluzową macicy. Męski układ rozrodczy składa się z jąder, najądrzy i nasieniowodów otwierających się do cewki moczowej. Jądra pierwotnie znajdują się w jamie brzusznej. U stekowców, słoni, góralek, syren, niektórych owadożernych i szczerbaków pozostają w jamie brzusznej przez całe życie. U innych ssaków, np. zajęcy, jeży, czy słupozębnych, jądra w czasie pory godowej zstępują do moszny. U większości ssaków jądra znajdują się w mosznie stale. Poza stekowcami wszystkie ssaki są żyworodne. Zaplemnienie jest wewnętrzne, a zapłodnienie następuje z reguły zaraz po zaplemnieniu. Czas trwania ciąży jest krótszy u drobnych ssaków (np. u drobnych gryzoni ciąża trwa około 3 tygodni), a dłuższy u dużych (u słonia indyjskiego około 22 miesiące).

Proszę czekać...

Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, obecnością owłosienia (włosy lub futro) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość"). Większość ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 36-39 °C. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła. Ssaki zamieszkują zarówno środowiska wodne (walenie i syreny), jak i lądowe (większość), opanowały także przestrzeń powietrzną (nietoperze). Obecnie żyje na świecie blisko 5500 gatunków ssaków[2]. Zdecydowanie największym rzędem co do liczby gatunków pośród ssaków są gryzonie, obejmujące ponad 2200 gatunków. Następnie nietoperze, z ok. 1100 gatunkami. Najmniejszymi liczebnie grupami ssaków są słoniowate (trzy gatunki) i mrówniki z jednym przedstawicielem. Liczba ssaków jest stosunkowo niewielka w porównaniu z innymi zwierzętami. Największym żywym ssakiem i zarazem największym ssakiem w historii jest płetwal błękitny. Osiąga on ok. 30 m długości i 180 ton wagi. Najmniejszymi ssakami są nietoperze i ryjówki. Nietoperz kitti z południowo-wschodniej Azji waży zaledwie 1,5 g, a rozpiętość jego skrzydeł wynosi 15 cm. Ryjówka etruska waży 2 g, a jej długość łącznie z ogonem to zaledwie 4 cm. Dział zoologii zajmujący się ssakami to teriologia. Pokrycie ciała : Większość ssaków ma ciało pokryte włosami. Zróżnicowane są one na grube, długie włosy ościste (szczecina dzika) i krótkie, miękkie włosy wełniste (owca). U niektórych ssaków (stekowce, jeżowate, jeżozwierze) włosy są przekształcone w kolce. U innych (np. kotów) wykształcają się włosy czuciowo-zatokowe. Linienie zachodzi najczęściej 2 razy w roku – na wiosnę i jesienią. Ciało ssaków lub niektóre części ich ciała (np. u łuskowców, gryzoni) mogą pokrywać również łuski. Produktami naskórka są wytwory rogowe: pazury, paznokcie i kopyta. Na spodniej stronie stóp i dłoni ssaków występują opuszki, które są zmienionymi zgrubieniami skóry. U niektórych ssaków występują także rogi, będące tworami rogowymi oraz poroże, które jest tworem kostnym. Skóra ssaków jest gruba i zbudowana z dwóch warstw: naskórka i skóry właściwej. Spełnia funkcję ochronną, tworzy torbę lęgową u torbaczy, błonę lotną u nietoperzy i innych ssaków poruszających się lotem ślizgowym oraz błonę pławną u ssaków wodnych. W skórze występują gruczoły łojowe, potowe, zapachowe i mleczne. Szkielet : Szkielet ssaków wykazuje duży stopień skostnienia. Czaszka : Kości mózgoczaszki u osobników dorosłych połączone są szwami i tworzą jednolitą puszkę, a u osobników młodych połączone są luźno błoną łącznotkankową. Wolnymi kośćmi w czaszce są tylko kostki słuchowe, żuchwa i kość gnykowa. Trzy kości puszki mózgowej łączą się w miejscu zwanym ciemiączkiem. Plan budowy czaszki ssaków jest podobny do planu budowy czaszki gadów. Przeważnie mózgoczaszka jest większa od trzewioczaszki. Jamę nosową od ustnej oddziela kostne podniebienie. Duża jama nosowa od przodu połączona jest z nozdrzami zewnętrznymi, które tworzą otwór gruszkowaty, a od tyłu z nozdrzami wewnętrznymi. Kość jarzmowa i wyrostek kości skroniowej tworzą łuk jarzmowy. Oczodół może być połączony z dołem skroniowym (u większości ssaków) lub całkowicie otoczony pierścieniem kostnym (przeżuwacze, koniowate, naczelne). Żuchwę buduje jedna kość, której połówki są zrośnięte lub złączone tkanką łączną. Żuchwa łączy się stawowo z panewką kości skroniowej. Kręgosłup i klatka piersiowa [edytuj] Kręgosłup ssaków podzielony jest na 5 odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy. Ssaki za wyjątkiem syren i leniwców mają siedem kręgów szyjnych. Między trzonami kręgów występują chrząstki międzykręgowe. Pierwszy (atlas), drugi (obrotnik) i siódmy (kręg wystający) kręg szyjny są kręgami nietypowymi. Żebra połączone są z kręgami piersiowymi dwoma powierzchniami stawowymi. Z mostkiem łączą się żebra prawdziwe. Szkielet pasów i kończyn Liczba elementów budujących pas barkowy jest przeważnie mniejsza od liczby elementów pasa barkowego gadów. Z reguły występuje tylko łopatka z pozostałością kości kruczej w postaci wyrostka kruczego łopatki. Jedynie u stekowców występuje kość krucza jako osobny element pasa barkowego oraz nadmostek. Obojczyk jest dobrze rozwinięty u ssaków wykonujących kończynami ruchy odwodzące (np. krety, nietoperze, małpy). U kopytnych i innych ssaków, które wykonują nieskomplikowane ruchy tylko w jednej płaszczyźnie, obojczyk uległ zanikowi. Pas miedniczy, podobnie jak u gadów, zbudowany jest z jednej kości miednicowej, która powstaje ze zrośnięcia kości biodrowej, łonowej i kulszowej. U ssaków, u których kończyny tylne zanikły (walenie, syreny), miednica uległa redukcji. Szkielet kończyn jest podobny do szkieletu innych kręgowców lądowych, jednak w związku z różnymi sposobami poruszania, kończyny ssaków uległy specjalizacji, która wyraża się w tendencji do skracania jednych, a wydłużania innych elementów oraz do redukcji liczby palców. U parzystokopytnych palec I ulega uwstecznieniu, palce II i V zmniejszają się, a palce III i IV rozwijają (typ paraksoniczny). U nieparzystokopytnych zmniejszają się wszystkie palce oprócz III (typ mezaksoniczny). Nietoperze mają normalnie zbudowany tylko I palec, a pozostałe są silnie wydłużone i połączone błoną lotną. U waleni i syren następuje skrócenie kości ramieniowej, przedramienia, nadgarstka i dłoni oraz wydłużenie palców i powielenie ich liczby (hiperdaktylia). U płetwonogich dobrze rozwinięte i przystosowane do pływania są obie pary kończyn. Uzębienie Zęby nie występują u kolczatki, mrówkojada, łuskowców i fiszbinowców. Osadzone są w zębodołach szczęki lub żuchwy i złożone są z jednego lub kilku korzeni oraz korony. U niektórych ssaków zęby szczególnie narażone na ścieranie (np. siekacze gryzoni) nie mają korzeni i dzięki temu wykazują nieograniczony wzrost. Przeważnie u ssaków występuje difiodontyzm. U niektórych (nietoperze, ryjówki) zęby mleczne zanikają jeszcze przed urodzeniem. U waleni występuje monofiodontyzm, tzn. brak uzębienia mlecznego. Cechą charakterystyczną większości ssaków jest heterodontyzm. Wtórny homodontyzm obserwuje się jedynie u zębowców, pancerników i słupozębnych. Zęby ssaków zróżnicowane są na siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce. Zęby dolne umieszczone są w żuchwie, siekacze górne w kości międzyszczękowej, a pozostałe zęby w szczęce. Korony zębów mogą być niskie – brachiodontyzm lub wydłużone – hypsodontyzm. Ze względu na budowę koron zębowych wyróżnia się: sekodontyzm – korony zębów przypominają piłę pokrytą guzkami ustawionymi w jednym szeregu. Występuje u ssaków drapieżnych selenodontyzm – guzki korony tworzą półksiężycowate listewki. Występuje u przeżuwaczy. lofodontyzm – pionowe blaszki tworzące bardzo skomplikowane układy. Występuje u nieparzystokopytnych plicidentyzm – podobny do lofodontyzmu, ale bardziej skomplikowany. Występuje u gryzoni. Niekiedy między zębami występuje przerwa – diastema. Budowa i liczba zębów są ważną cechą taksonomiczną, a u niektórych gatunków elementem dymorfizmu płciowego. Układ mięśniowy Układ mięśniowy ssaków jest bardzo dobrze rozwinięty. Jego cechami charakterystycznymi są przepona oraz silny rozwój mięśni podskórnych. Dzięki mięśniom podskórnym niektóre ssaki mogą poruszać niewielkimi fragmentami skóry (np. koń) lub zawijać ciało i stroszyć kolce (jeż). U człowieka i małp mięśnie podskórne występują tylko na twarzy, jako tzw. mięśnie mimiczne. Układ oddechowy Do dróg i narządów oddechowych ssaków należą nozdrza zewnętrzne, jamy nosowe, nozdrza wewnętrzne, przewód gardzielowy, krtań, tchawica, oskrzela i płuca. Krtań otwiera się do gardzieli głośnią. Wejście do krtani zamknięte jest przez nagłośnię i chrząstki nalewkowe. U niektórych ssaków (np. małpy) tchawicy towarzyszą worki powietrzne, które działają jako rezonatory głosu. W procesie wymiany gazowej obok ruchów żeber bierze udział także przepona. Wszystkie ssaki oddychają tlenem zawartym w powietrzu. W ich budowie można jednak odnaleźć ślady skrzeli, właściwych rybom, będących ich odległymi przodkami. Trąbka słuchowa jest pozostałością szczeliny słuchowej. Układ krwionośny Układ krwionośny charakteryzuje się asymetrycznym układem głównych pni żylnych. Występuje tylko lewy łuk aorty. Rozwija się on z lewostronnego naczynia czwartej pary zarodkowych łuków tętniczych. Od łuku aorty odchodzą 4 tętnice: tętnica podobojczykowa lewa i prawa oraz tętnica szyjna wspólna lewa i prawa. Do głównych naczyń żylnych należą: żyły płucne, żyły czcze przednie, żyła czcza tylna oraz żyła wrotna wątroby. U ssaków nie występuje układ wrotny nerek. Serce składa się z całkowicie oddzielonych od siebie 2 komór i 2 przedsionków. Prawa część serca – "żylna" – zbiera krew odtlenowaną z całego organizmu i tłoczy ją do naczyń płucnych, a lewa strona odbiera natlenowaną krew z płuc i przekazuje do aorty. Między przedsionkami i komorami występują zastawki: zastawka trójdzielna (w prawym przedsionku) i zastawka dwudzielna (w lewym przedsionku). U stekowców zastawka trójdzielna znajduje się w lewym przedsionku, a w prawym występuje tylko jedna zastawka. W sercu ssaków występują również 3 zastawki półksiężycowate, które uniemożliwiają cofanie się krwi z aorty i tętnicy płucnej do serca. Erytrocyty ssaków są bezjądrzaste i przeważnie okrągłe. Jedynie u wielbłądowatych występują erytrocyty o kształcie owalnym. Układ pokarmowy Anatomia samicy myszy domowej Układ pokarmowy w zależności od pobieranego pokarmu ce[CENZURA] się rozmaitymi przystosowaniami (np. złożony żołądek przeżuwaczy bądź żołądek małp liściożernych m.in. z rodzaju Colobus). Przewód pokarmowy zbudowany jest z jamy gębowej, gardzieli, przełyku, żołądka i jelit:cienkiego i grubego, kończącego się odbytem. U większości ssaków (oprócz stekowców i waleni) występują wargi. Przedsionek jamy gębowej ograniczony jest z jednej strony przez wargi i policzki, a z drugiej przez zęby i dziąsła. U niektórych ssaków (np. susły, chomiki, małpy) występują torby policzkowe, które służą do magazynowania pokarmu. Sklepienie jamy gębowej tworzy podniebienie twarde, które przechodzi w miękkie. W jamie gębowej znajdują się gruczoły ślinowe. Silnie umięśniony język jest pokryty brodawkami (np. smakowymi) i spełnia różne funkcje. Może służyć do formowania kęsów, chwytania pokarmu (np. krowa), chłeptania (mięsożerne), chwytania owadów (kolczatka, mrówkożer, mrówkojad, łuskowce). Żołądek może być prosty i tylko histologicznie zróżnicowany na część wpustową i odźwiernikową lub złożony. Część wpustowa charakteryzuje się cienkimi ścianami pozbawionymi gruczołów, a część odźwiernikowa – grubymi ścianami z licznymi gruczołami. Trawienie chemiczne w żołądku zachodzi przy udziale soku żołądkowego. Dalsze trawienie następuje w dwunastnicy z udziałem enzymów zawartych w soku trzustkowym. U większości ssaków wątroba posiada woreczek żółciowy. Nie występuje on u waleni, nieparzystokopytnych, góralek i niektórych gryzoni. W jelicie czczym i krętym zachodzi wchłanianie strawionego pokarmu. U większości ssaków silnemu rozrostowi ulega jelito ślepe, w którym przy obecności flory bakteryjnej następuje rozkład błonnika. Długość przewodu pokarmowego jest z reguły większa u ssaków roślinożernych, niż u mięsożernych. Przewód pokarmowy stekowców i torbaczy kończy się kloaką. U łożyskowców otwory odbytowy i moczowo-płciowy są od siebie całkowicie oddzielone. Układ wydalniczy Układ wydalniczy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. U torbaczy, nietoperzy, owadożernych i zającokształtnych nerka jest jednopłatowa, a u waleni, płetwonogich i niedźwiedzi ma budowę groniastą. Niektóre ssaki mają nerkę zewnętrznie jedno-, a wewnętrznie wielopłatową. Mocz ssaków zawiera dużą ilość mocznika. Układ nerwowy i narządy zmysłów Układ nerwowy, a szczególnie mózgowie osiąga u ssaków najwyższy stopień rozwoju spośród zwierząt. W mózgu stekowców występuje wtórne sklepienie mózgowe, które jest częścią kresomózgowia i pierwszy raz pojawiło się u gadów. U łożyskowców półkule mózgowe połączone są ciałem modzelowatym. Kora mózgowa jest słabiej lub silniej pofałdowana. U owadożernych, gryzoni, zającokształtnych i nietoperzy mózg jest gładki. Silnie pofałdowana jest kora mózgowa płetwonogich i waleni, a najsilniej – człowieka. U większości ssaków najważniejszą rolę spełnia zmysł węchu. Dobrze rozwinięte są również zmysły słuchu i wzroku, choć większość ssaków (z wyjątkiem niektórych naczelnych) widzi dwubarwnie. Układ rozrodczy i rozmnażanie Żeński układ rozrodczy składa się z parzystych jajników, jajowodów, macicy i pochwy. U stekowców zachowana jest odrębność dróg rodnych każdej strony ciała, u torbaczy występuje większy lub mniejszy odcinek wspólny dróg rodnych, a u łożyskowców drogi rodne są zawsze połączone. Pochwy łożyskowców zrastają się w twór nieparzysty. Macica może być: podwójna – uchodzi do pochwy dwoma oddzielnymi przewodami. Występuje u słoni, góralek, słupozębnych oraz niektórych gryzoni i nietoperzy. dwudzielna – macice zachowały odrębność, ale uchodzą do pochwy wspólnym ujściem. Występuje u świń, bydła, wielu kopytnych oraz niektórych nietoperzy i gryzoni. dwurożna – macice w dużym stopniu zlane w jeden twór. Występuje u waleni, syren, owadożernych, wielu drapieżnych i kopytnych. pojedyncza – całkowicie jednolita. Występuje u naczelnych. Ze względu na to, jaki jest kontakt jaja płodowego z macicą, wyróżnia się bezłożyskowce – gdy związek ten jest luźny (większość torbaczy) i łożyskowce – kosmówka zrasta się z błoną śluzową macicy. Męski układ rozrodczy składa się z jąder, najądrzy i nasieniowodów otwierających się do cewki moczowej. Jądra pierwotnie znajdują się w jamie brzusznej. U stekowców, słoni, góralek, syren, niektórych owadożernych i szczerbaków pozostają w jamie brzusznej przez całe życie. U innych ssaków, np. zajęcy, jeży, czy słupozębnych, jądra w czasie pory godowej zstępują do moszny. U większości ssaków jądra znajdują się w mosznie stale. Poza stekowcami wszystkie ssaki są żyworodne. Zaplemnienie jest wewnętrzne, a zapłodnienie następuje z reguły zaraz po zaplemnieniu. Czas trwania ciąży jest krótszy u drobnych ssaków (np. u drobnych gryzoni ciąża trwa około 3 tygodni), a dłuższy u dużych (u słonia indyjskiego około 22 miesiące).

Proszę czekać...